boekomslag van het boek Predikant in de Praktijk bij een artikel over de preek

Als de preek ‘werkt’, speelt de tijd geen rol

…Arjan Berensen heeft hart voor de preek.
…‘Als toehoorder heb je ook een taak.’

Preken is een levensstijl, zegt dominee Arjan Berensen. Dat begint op maandag bij de voorbereiding, en eindigt de maandag daarop als de luisteraar ermee aan de slag gaat. Om een inkijkje te geven in dat intensieve proces, heeft Berensen het boek Predikant in de praktijk samengesteld. Daarvoor interviewde hij 19 collega’s uit 7 verschillende kerkgenootschappen over preken.

Waarom heeft u dit boek geschreven?

‘Ik ben zelf heel veel met preken bezig, de preek heeft echt mijn hart. Het leek me daarom mooi om collega’s daarover te bevragen, om ook van hun ervaring te leren. Een predikant werkt altijd alleen. Dit boek is een middel om met elkaar in gesprek te gaan over wat we aan het doen zijn. Maar geïnteresseerde gemeenteleden kunnen er ook in meelezen. Zij horen alleen het eindresultaat, de preken, maar dat is slechts het topje van de ijsberg. Het is voor gemeenteleden ook interessant om te zien welke weg een predikant aflegt en hoe veelzijdig de preek is.’

Omslag Predikant in de praktijk

Wat valt er op in de werkwijze van predikanten?

‘Met name de diversiteit. Een deel schrijft de hele preek uit. Zij benadrukken het ambacht. Het is hard werken en daar zijn ze de hele week mee bezig. De leiding van de Heilige Geest gebeurt tijdens het proces, dus ze schrijven het helemaal uit. De ander werkt juist meer met kernwoorden, zodat de Geest kan werken als de preek wordt uitgesproken.’

En op welke manier werkt u?

‘Toen ik het boek samenstelde, besefte ik dat de Geest de hele tijd werkt. In de voorbereiding, maar ook tijdens het houden van preken. Ik vind het heel belangrijk om te zien of mensen reageren op wat je zegt. Voor mij zijn een preken pas klaar als ik zie dat mensen er bij zijn met hun gedachten, iets oppikken waar ze de volgende dag wat mee gaan doen. De preek begint op maandagmorgen met de voorbereiding, en eindigt de volgende maandagmorgen als de luisteraar ermee aan het werk gaat.’

Wat waren de overeenkomsten tussen uw collega’s?

‘Ik vond het heel mooi om te zien dat iedereen het preken ziet als een levensstijl. Je leeft van preek naar preek. Het was leuk om te ontdekken dat ik niet de enige ben die zo zwoegt. De collega’s maken er werk van, omdat ze geloven dat de preek werkt. Ze vertrouwen erop dat God het wil gebruiken, zelfs als een preek naar hun eigen gevoel niet zo geslaagd is.’

Heeft de gemiddelde kerkganger in de gaten dat er zoveel werk in een preek zit?

‘Ik denk van niet. Ik heb in mijn eigen gemeente een workshop gegeven: make a preek. Toen ontdekten de deelnemers wel hoeveel erbij komt kijken. Na afloop zei een aantal van hen dat ze zelf ook opnieuw gemotiveerd waren om zich op de preek voor te bereiden. Door eerder in de kerk te zijn bijvoorbeeld. Als gemeenteleden om één voor half tien binnenkomen en nog helemaal vol zijn van de werkweek, dan wordt het voor de dominee heel moeilijk om hen aan te spreken. De Geest kan er natuurlijk wel doorheen breken, maar als toehoorder heb je ook een taak.’

Is de preek erg veranderd?

‘Ja, preken worden de laatste jaren meer belevingsgericht. Vroeger had je drie punten, met drie boodschappen. Nu is dat meestal één boodschap. Je wilt de kerkganger activeren om op maandag iets te gaan doen met wat hij heeft gehoord. Dat lukt met beleving. Ik probeer zelf dus echt contact te maken en de mensen mee te voeren. Daarvoor is het ook nodig om variatie aan te brengen. De Bijbel is ook heel divers. Een preek uit een Psalm is vaak troostend, een preek over Paulus juist prikkelend.’

Wordt het niet tijd om de preek minder aandacht te geven?

‘Er zijn mensen die zeggen; houd het op vijf minuten, of maak een filmpje. Maar als een preek eenmaal ‘werkt’, is tijd geen factor. Dat is net als de gevoelstemperatuur van het weer, een gevoelslengte. De kerkdienst kan niet zonder preek. Want een preek is het versterken van de woorden van God. Als je die wegbezuinigt, haal je de kern weg. Het is werk van mensen, maar ik geloof dat God erdoor wil spreken. Dat is niet de kracht van de preek, maar de kracht van de Bijbel.’

Uit: Nederlands Dagblad, 11 februari 2016, Eline Kuijper

Dit vind je misschien ook interessant...