adolescent blur child close up

#elkedagJezusvolgen in de liturgie

In deze Corona-tijd kan het in de meeste kerken niet: samen zingen. En wat missen veel christenen de liturgie! Daaruit blijkt wel dat zingen tijdens kerkdiensten méér is dan een ‘aardige onderbreking van de preek‘, zoals een gemeentelid het eens uitdrukte. Zingen tijdens de dienst betrekt je actief op God. Zingen doe je niet lukraak, zingen heeft een adres. Je lied reikt niet tot aan kerkdak of -muur, maar breekt door tot het Vaderhart van God.

drie soorten liederen

Hoe verdeeld Nederlandse kerken zijn, is te herkenen in het grote aantal liedboeken en gezangenbundels dat in omloop is. Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is, zo lijkt het. Het is lastig om over die bonte verzameling liederen in algemene termen iets te zeggen. Toch zijn er ruwweg drie soorten liederen te herkennen:

  • liederen over Gods werk en karakter (bijv. ‘U bent heilig’, ‘Liefde Gods die elk beminnen…’, ‘Jezus om Uw lijden groot’)
  • liederen over de relatie tussen God en ons (bijv. ‘Houd me dicht bij U’, ‘Tienduizend redenen’, O Heer die onze Vader zijt’)
  • liederen over Gods kerk inclusief de eredienst (bijv. ‘De ware kerk des Heren’, Klein gloria, Heer van Uw kerk’)

Samengevat zijn er liederen over Gods werk voor ons, Gods werk in ons en Gods werk door ons. Dat lijkt het hele christelijke leven te omvatten. Samen geeft de liturgie uitdrukking aan onze verwondering, aanbiddingen en liefde voor God.

dagelijks leven

Toch ontbreekt er dan nog een wezenlijk element uit het christelijk leven: ons dagelijks leven met Christus. Jezus leidt ons niet alleen op zondag en door de kerkdienst. Hij gaat ons elk moment en overal voor. Discipelschap noemen we dat: leren ontdekken wie Jezus is, en hoe Hij op je leven betrokken is. En dus ook: worden zoals Hij, liefdevol voor je naasten, getuigend naar de wereld.

De thema’s discipelschap, missionair gemeente-zijn, getuigend christen-zijn en gelovig zijn in het dagelijks leven zijn in de Nederlandse christelijke liedcultuur onderbelicht. Zelfs de nieuwste bundels hebben geen aparte categorie voor het dagelijks leven met Christus, of voor missionair werk. Als zulke liederen er al zijn, gaan ze vaak over ‘ver weg’: wereldiaconaat of de nood van de wereld. Onrust in je gezin of spanning op je werk of je niet-christelijke buurman komen er niet in voor. Maar op al die dingen is Christus toch ook betrokken? We zingen kennelijk liever over de troost en hoop die het geloof ons biedt, dan wat het onze naasten zou kunnen bieden.

schot voor de boeg

Mag ik een schot voor de boeg doen? Ik verlang naar meer liederen die een of meer van de volgende kenmerken hebben:

  • gaan over ons dagelijks werk, onze collega’s, onze gezinnen, onze sportvereniging, onze buren
  • me helpen om telkens weer bewust elke dag met Jezus te leven bij keuzes die ik heb te maken
  • verlegenheid uitzingen: de missionaire verlegenheid rond mensen die Jezus niet (meer) kennen, maar ook: de hoop dat Jezus ook nu mensenharten raken kan
  • het geloof op zondag verbinden met mijn dagelijks leven
  • verheven-poëtisch taalgebruik niet inzetten voor zover dat in de weg staat te beseffen hoe concreet christelijk geloof is (zie ook hieronder)
  • de kerk helpt om in de liturgie niet alleen markeringspunten te hebben voor belangrijke kerkelijke taken (ambtsdragersbevestiging, belijdenis, doop) maar ook voor belangrijke taken uit het dagelijks leven die net zo goed bij het christenleven (en dus ‘de kerk’) horen, zoals veranderen van school, een verhuizing, ontslag of nieuwe baan, specifieke beroepsgroepen zoals zorgmedewerkers of leraren
  • ook meegezongen kunnen worden door wie nog op zoek is naar Christus, maar nog twijfelt of vragen heeft
  • ‘gevestigde kerken’ en pioniersplekken wederzijds verbinden

Whole life worship

Sam & Sara Hargreaves schrijven in ‘Whole life worship’ nuttige dingen over ‘elke dag met Jezus leven’ in de liturgie, en werken dat uit in concrete casussen. Over verheven-poëtisch taalgebruik schrijven ze bijvoorbeeld dat ‘neem mijn zilver en mijn goud’ kerkmuzikaal krachtig is, maar niet helpt om het navolgen van Jezus concreet te maken. Want wie van ons heeft er nog zilver of goud thuis liggen? Waarom zingen we niet over euro’s en portemonnees? Is dat te pijnlijk, te concreet? Maar Jezus volgen is toch concreet?

Elders schrijven ze dat het vreemd is dat we op zondag vaak steevast bidden voor de leiding van kinderkerk of kindernevendienst, maar even vaak vergeten te bidden voor meesters of juffen. We zegenen een ouderling in een bijzondere dienst voor de taak die hij 4 uur per dag doet, en hebben daar keuze uit tal van gepaste liederen. Maar aan de 40 uur per week dat hij brandweerman is, besteden we geen aandacht. En we hebben er ook geen liturgische taal bij. Kan dat anders?

Mede n.a.v. ‘Whole live Worship’, S. & S. Hargreaves, LICC Londen en het werk van Resound Worship in Londen, Engeland.

2 Comments

  1. […] Het is een gebedslied waarin Jezus aangeroepen wordt om hulp bij het doorgeven van Zijn liefde. Eerder schreven we al dat we zulke missionair-diaconale liederen in Nederlandse liedbundels relatief weinig tegen […]

  2. Bouke Duizendstra says:

    Mee eens ,maar hoe brengen we dat nu eens echt in de praktijk.
    Vooral in deze corona crisis.

Comments are closed.

Dit vind je misschien ook interessant...